Tổng quan về Cơ khí Quang Trung

Còn nhớ thời điểm những năm 80, Việt Nam phấn đấu trở thành đất nước công nghiệp hóa, hiện đại hóa, do vậy ngành cơ khí phải đi trước một bước. Ấy vậy suốt những năm tháng kéo dài chiến tranh và bao vây cấm vận, ngành cơ khí đã bị đẩy về mốc ban đầu, thiếu vốn, thiếu năng lực, thiết bị lạc hậu, đội ngũ kỹ sư, công nhân lành nghề mai một bởi phải tìm ngành nghề khác để mưu sinh. Hơn nữa, cơ khí Việt Nam thời điểm ban đầu cũng phải đối mặt với tình trạng thừa thầy thiếu thợ, thiếu kỹ sư lành nghề và vô vàn những thách thức khác.

Không bằng phép màu, từ một doanh nghiệp tư nhân nhỏ bé ở những buổi đầu không mấy ai biết đến, cơ khí Quang Trung đã dùng nội lực của chính những kỹ sư, cơ khí để chinh phục lĩnh vực đầy khó nhằn này. Câu chuyện “Hoa của Thép” đã được những kỹ sư ấy viết lên, đem lại diện mạo đổi mới cho quê hương, tạo ra công ăn việc làm cho hàng ngàn người công nhân khác và đã được công nhận bởi Đảng và Nhà nước năm 2007.

TGĐ Nguyễn Tăng Cường nỗ lực đem Cơ khí Quang Trung vươn ra đại dương cùng thế giới

Trong hành trình xây dựng vững chắc nền cơ khí nước nhà và đem sản phẩm Việt Nam sánh tầm quốc tế, Tổng giám đốc Quang Trung - ông Nguyễn Tăng Cường đã không ngừng nghỉ nuôi dưỡng hai đứa con tinh thần đó là nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ Quảng Ninh và Nhà máy chế tạo máy Ninh Bình. Hơn nữa một nhà máy được xây dựng với hàng chục trung tâm, nhà xưởng giúp Xí nghiệp Quang Trung được biết đến với đa dạng ngành nghề trong lĩnh vực cơ khí.

Nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ Quảng Ninh

Nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ là nhà máy chế tạo thiết bị đồng bộ trên diện tích 61 ha đặt tại Phương Nam, Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Đây là nhà máy có quy mô lớn nhất của Cơ khí Quang Trung và là một trong những nhà máy cơ khí hàng đầu tại Việt Nam.

Nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ Quảng Ninh

Trung tâm Công nghệ cao (CNC) nằm trong khuôn viên của nhà máy sản xuất thiết bị nâng hạ. Cơ khí Quang Trung đã đầu tư hơn 50 trung tâm cơ khí với những máy móc thiết bị hiện tại nhất hiện nay đến từ các nước tiên tiến trên thế giới. Chỉ trong vài giây các máy móc ở đây có thể tự động thay dao cắt gọt bởi những thiết bị này có tới 180 đầu dao để lựa chọn.

Với những máy móc được nhập ngoại bao gồm Majack Okama (Nhật Bản), DMG (Cộng hòa Liên bang Đức), máy Scan tạo mẫu nhanh của Mỹ, những thiết bị này được vận hành bởi đội ngũ kỹ sư trẻ đào tạo bài bản bởi các trường học trong nước và quốc tế. Hơn nữa đội ngũ này không chỉ có chuyên môn về tự động hóa, công nghệ thông tin, ngoại ngữ mà còn được cơ khí Quang Trung gửi gắm sang các hãng chế tạo máy đào tạo lại.

Chính nhờ vậy, các trung tâm gia công công nghệ cao đã phát huy hiệu quả. Chúng không chỉ xuất hiện tại nhà máy sản xuất thiết bị nâng hạ Quảng Ninh mà còn được đặt tại ngay nhà máy sản xuất các chi tiết cẩu trục ở Ninh Bình. Cùng với việc hợp tác với các hãng nước ngoài và tự bỏ tiền mua phần mềm cơ bản, phần mềm ô tô và các máy móc hiện đại, các kỹ sư trẻ của cơ khí Quang Trung thiết kế thành công các khuôn mẫu và các chi tiết chính xác. Đây là cơ sở vững chắc cho quá trình vận hành cẩu trục luôn đảm bảo độ an toàn. Những yêu cầu khắt khe đó đã được sản xuất và tạo khuôn ngay tại nơi đây.

Một góc làm việc tại trung tâm gia công CNC - Xí nghiệp cơ khí Quang Trung

Anh Lê Anh Tú, một kỹ sư vận hành Trung tâm Công nghệ cao tại Cơ khí Quang Trung đã chia sẻ: “Để có những sản phẩm có giá trị, đối với chúng tôi - những người công nhân được đào tạo ở trường học ra và về đây tiếp tục được giám đốc tạo điều kiện cho đi học ở nước ngoài, làm quen với môi trường cũng như cuộc sống ở nước ngoài, chúng tôi đã làm trực tiếp ra những sản phẩm phục vụ nhà máy”.

Nhà máy chế tạo máy Ninh Bình

Kết hợp với kinh nghiệm truyền thống và sự say mê tìm tòi, các kỹ sư và thợ bậc cao của cơ khí Quang Trung tại Nhà máy chế tạo máy Ninh Bình qua quá trình sản xuất đã đúc thành công các mác thép cao chịu nhiệt trên 1300°C phục vụ cho xi măng, lò quay, bơm chìm chịu axit cho ngành dầu khí, ống gang hai đầu chịu axit cho Supephotphat Lâm Thao, bangda cho máy nghiền đá.

Từ những sắt thép phế liệu, những người thợ ở đây đã dày công nghiên cứu tính toán tỷ lệ các chất phụ gia như Molypden, Titan, Mangan và tìm ra quy luật nóng chảy của từng loại vật liệu tạo ra mác thép chất lượng cao đáp ứng yêu cầu chịu lực rất lớn của từng loại bánh răng, hộp giảm tốc, móc cẩu. Quá trình nhiệt luyện và kỹ thuật đúc ở đây đã tạo nên thành công cơ bản của sản xuất cổng trục trọng tải lớn của cơ khí Quang Trung.

Trung tâm gia công cơ khí

Từ những phôi đúc ban đầu, qua bàn tay lành nghề với máy móc hết sức khiêm tốn, tất cả các chi tiết phục vụ cho chuyển động của chân đế cẩu, xe con của cẩu trục đều được hoàn thiện qua khâu gia công tại nhà máy nơi đây. Các bánh răng lớn nhỏ, bộ côn, phanh, hộp giảm tốc được hoàn thiện đáp ứng các tính năng kỹ thuật theo thiết kế ban đầu. Các chi tiết chuyển động sau khi được gia công cắt gọt chính xác sẽ được tôi, ủ, nhiệt luyện đảm bảo cho độ cứng và chịu mài mòn khi vận hành.

Kế đó là việc lắp ráp các chi tiết tạo thành cụm chi tiết như cụm chân đế chuyển động, cụm tời, hộp giảm tốc. Tất cả được kiểm tra chặt chẽ sức bền vật liệu, vệ sinh công nghiệp, quy trình dầu mỡ, lắp ráp chính xác không để sai sót khi vận hành thử. Với hơn 400 sáng kiến cải tiến kỹ thuật trong đó có hơn 10 sáng kiến cấp Nhà nước được ứng dụng vào sản xuất, nhưng đáng chú ý hơn cả là sáng kiến cải tiến hộp giảm tốc hành tinh với bánh răng chuyển động hướng tâm. Sáng kiến này giảm được khối lượng của hộp giảm tốc lại vận hành rất êm, hơn hẳn hộp giảm tốc của nước ngoài sản xuất. Đây là sáng kiến có giá trị rất lớn của cơ khí Quang Trung trong ngành cơ khí Việt Nam.

Riêng đối với sáng kiến chế tạo vành mâm xoay cho cẩu chân đế từ 50 đến 200 tấn, có thể coi đây là bước đột phá để cơ khí Quang Trung sản xuất cẩu chân đế có trọng tải lớn - điều mà các nhà khoa học trên lý thuyết cho là ở Việt Nam không thể làm được bởi nếu đúc bánh răng có đường kính lớn phải có nhà máy đúc công suất 100 tấn một giờ và các máy gia công có đường kính vài chục mét. Như vậy phải có nhà máy kích cỡ vài trăm triệu đô trong khi đó cả Đông Nam Á chưa có nhà máy nào làm được.

Chế tạo vành mâm xoay cho cẩu chân đế tại Xí nghiệp Quang Trung

Những sáng kiến rất táo bạo này đã giúp cơ khí Quang Trung sản xuất thành công mâm xoay cẩu chân đế. Việc cải tiến hệ điều khiển vô cấp biến tần từ động cơ roto sang dùng động cơ lồng sắt điều khiển bằng biến tần và được lập trình vô cùng chuẩn xác.

Trung tâm sản xuất và lắp ráp cấu kiện

Từ các rung tâm sản xuất và lắp ráp cấu kiện của hai nhà máy Xí nghiệp Quang Trung, các chân đế, dầm của cầu trục, cổng trục, mâm xoay của cẩu chân đế, hệ thống tời, hệ thống chuyển động cho cẩu xe con được lắp ráp và hoàn thiện. Việc tính toán sức bền vật liệu, độ an toàn, khả năng vận hành các thông số kỹ thuật đã được các kỹ sư mô phỏng trên máy tính và có phần mềm thiết kế cơ bản tính toán giúp cho cẩu hoạt động an toàn theo tiêu chuẩn quy định an toàn của Đăng kiểm Việt Nam. Nhiều chuyên gia nước ngoài chuyên ngành đã đến tận nơi xem xét đánh giá và tìm hiểu các thông số kỹ thuật trong việc sản xuất cẩu trục và cổng trục của cơ khí Quang Trung.

Ông Novaselou Evgenhi Nhỉolaievich - Trưởng đoàn Chuyên gia hướng dẫn lắp đặt thủy điện Sesan 3 nhận định: “Cảm nhận ban đầu của tôi là rất tốt, các kết cấu gọn nhẹ hơn của chúng tôi, hình thức rất đẹp, các chi tiết hoàn hảo, hoạt động nhẹ nhàng không thua kém thiết bị cùng loại được sản xuất ở Nga.”

Sự kiện cơ khí Quang Trung đáp ứng yêu cầu trong hai tháng sản xuất thành công cầu trục 500 tấn phục vụ cho thủy điện Sesan 3 phát điện đúng tiến độ, không lệ thuộc vào chờ cầu trục nước ngoài chậm tiến độ hàng năm gây thiệt hại cho đất nước là bước phát triển tiếp theo của cơ khí Quang Trung. Đặc biệt trong buổi phỏng vấn, phái viên Chính Phủ - ông Thái Phụng Nê cũng từng phát biểu: “Đối với chiếc cẩu mà chúng ta thấy ở đây có một ý nghĩa hết sức lớn. Ý nghĩa trước mắt là đáp ứng được nhu cầu cho nhà máy thủy điện Sesan 3 phát điện đúng hạn vào khoảng tháng 3, tháng 4 là thời điểm cao điểm phụ tải hệ thống điện của toàn nước. Trong vòng 2 tháng chế tạo, 1 tháng vận chuyển và lắp đặt thì chiếc cần cẩu hoàn tất nhưng cái ý nghĩa lâu dài đó là ta bắt đầu thực hiện một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước là thực hiện phát huy nội lực mà nội lực là chế tạo các thiết bị cơ khí cho các nhà máy thủy điện”.

Phái viên Thái Phụng Nê theo dõi sát sao tiến độ dự án xây dựng cầu trục

Hiện nay sản phẩm của cơ khí Quang Trung đã có mặt ở hầu hết các nhà máy đóng tàu lớn trong cả nước để vận chuyển những thiết bị siêu trường siêu trọng đến nơi lắp ráp. Cơ khí Quang Trung có phương tiện vận chuyển thủy bộ đến tất cả các cảng biển và cả những nơi xa xôi đèo dốc như Sesan 3. Đội ngũ kỹ sư và thợ lành nghề của cơ khí cơ khí Quang Trung đều đáp ứng được yêu cầu của đối tác đảm bảo thời gian, tiến độ, chất lượng.

Việc bảo trì tất cả mọi sự cố được cơ khí Quang Trung đáp ứng mọi lúc mọi nơi thỏa mãn yêu cầu của khách hàng. Sản phẩm của cơ khí Quang Trung đã có mặt ở khắp mọi miền gồm cổng trục 60 đến 300 tấn và cẩu trục chân đế 120 tấn tại khu kinh tế mới Cam Ranh, cổng trục 60 tấn tại nhà máy đóng tàu Nha Trang, cầu trục 500 tấn tại Nhà máy thủy điện Sesan 3, Tây Nguyên, cẩu trục 120 tấn tại nhà máy đóng tàu Dung Quất, cổng trục 200 tấn, cẩu chân đế 100 tấn tại nhà máy đóng tàu Đà Nẵng, cổng trục 200 tấn tại nhà máy đóng tàu Bến Kiền, cẩu trục 50 tấn tại Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng, cổng trục 150 tấn tại nhà máy đóng tàu Hạ Long, cẩu trục chân đế 180 tấn và hàng loạt cầu trục 20 tấn, cổng trục 450 tấn tại nhà máy đóng tàu Nam Triệu.

Một số công trình thực hiện bởi Xí nghiệp Cơ khí Quang Trung

Ngoài ra xí nghiệp còn các sản phẩm như cẩu tháp từ 5 đến 50 tấn phục vụ cho xây dựng, cẩu container 2 đến 50 tấn dùng cho cảng biển, cẩu trên boong tàu biển từ từ 5 đến 70 tấn, cẩu bánh lốp 50 đến 200 tấn. Hiện nay cơ khí Quang Trung đã chế tạo thành công cẩu trục 1200 tấn cho Thủy điện Sơn La, cẩu trục 700 tấn cho nhà máy đóng tàu Dung Quất. Gần đây cơ khí Quang Trung đã nhận đề tài cấp nhà nước chế tạo cẩu bánh xích có sức nâng 100 tấn. Khâu đầu tiên rất khó khăn nhất là bánh xích đúc rỗng, tuy nhiên mọi chi tiết đã được sản xuất thành công.

Quan tâm đến chiến lược con người là bí quyết thành công hàng đầu của cơ khí Quang Trung. Ngoài việc tổ chức đào tạo lại đội ngũ kỹ sư và thợ trẻ, hiện nay tại nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ, các công trình, bể bơi, sân tennis, nhà ăn, đặc biệt là hai khu chung cư cao tầng dành cho công nhân đang được hoàn thiện nhằm đảm bảo cuộc sống cho những người gắn bó với cơ khí Quang Trung.

Công trình nhà ở và giải trí dành cho CBCNV tại Nhà máy thiết bị nâng hạ Quảng Ninh

Theo lời chia sẻ của ông Phạm Thành Chính - Phó Giám đốc Xí nghiệp Ninh Bình - Quang Trung: “Về trang thiết bị, Tổng giám đốc Nguyễn Tăng Cường đã mạnh dạn đầu tư những trang thiết bị hiện đại. Về con người thì ông Cường cũng đã đưa ra những ưu đãi đối với đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân kỹ thuật cao, còn đối với những công nhân mà được tuyển dụng vào xí nghiệp, ông Cường cũng nỗ lực có hướng đào tạo, bồi dưỡng để sau này trở thành thợ chủ chốt, lành nghề của xí nghiệp.”
Trong vòng một vài năm ngắn ngủi, mặt bằng 61 ha của nhà máy đã trở thành Tập đoàn hùng mạnh của cơ khí Quang Trung.

Hơn nữa, ông Nguyễn Tăng Cường - Tổng giám đốc cơ khí Quang Trung chia sẻ thêm: “Hiện nay chúng tôi hình thành khu tổ hợp công nghiệp gồm 13 công ty. Trong đó chúng tôi đầu tư ra những cái trung tâm gia công hiện đại gồm rất nhiều máy móc của thế giới như máy hàn công nghệ mới và tạo ra một cái nhà máy sản xuất kết cấu thép và kèm theo đó thì chúng tôi cũng đầu tư một cái nhà máy đúc luyện thép chất lượng cao để chế tạo ra các block máy và các chi tiết máy bao gồm chân vịt, block máy và kể đúc những block máy cho tàu thủy, ô tô và các chi tiết có độ phức tạp cao. Hiện nay chúng tôi đã từng bước và đã thích ứng được với những cái công nghệ mới, hy vọng trong tương lai gần chúng tôi sẽ có một sức cạnh tranh rất lớn trên thị trường và những đối thủ nặng ký của tập đoàn nước ngoài.

Những phần thưởng của Đảng và Nhà nước dành cho cơ khí Quang Trung và người giám đốc, đó là minh chứng cho một chặng đường dài cho sự lao động sáng tạo của những người thợ cơ khí Quang Trung. Hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới dành cho vị giám đốc và doanh nghiệp thật đáng khích lệ. Trong những ngày này, cơ khí Quang Trung vui mừng được đón chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết chứng kiến cơ ngơi và sự thành công của cơ khí Quang Trung, chủ tịch nước chúc Anh hùng Nguyễn Tăng Cường lần thứ 2 xứng đáng anh hùng lao động thời kỳ đổi mới.

TGĐ Nguyễn Tăng Cường vinh dự nhận giải thưởng AHLĐ thời kỳ đổi mới

Để tin tưởng hơn vào ngày mai tươi sáng của cơ khí Quang Trung và ngành cơ khí Việt Nam trong tiến trình hội nhập của đất nước, xin trích những câu văn trong tư liệu “Hoa của Thép” nhằm tôn vinh những giá trị của ông Nguyễn Tăng Cường: “Sinh ra và lớn lên ở vùng quê nghèo, vượt qua gian nan thử thách không ngừng nâng cao kiến thức, không ngừng học hỏi kinh nghiệm trường đời, để thành đạt hôm nay là một quá trình lao động sáng tạo nhọc nhằn. Những phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước dành cho anh càng khích lệ anh tiếp tục phát huy thế mạnh của mình, mở rộng sản xuất. Anh chỉ mong ước một điều tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động, đóng góp được nhiều hơn cho quê hương đất nước. Tiếp tục đến các công trình theo sát từng bước thi công, lúc ở hiện trường, lúc ở nhà máy, đêm ở Dung Quất ngày ở Tây Nguyên, bóng dáng anh hòa trong dòng thợ trong những cánh tay thép vươn lên trời cao, một người thợ bình dị không được đào tạo qua một lớp cơ khí chính quy nào, Nguyễn Tăng Cường vẫn làm nên kỳ tích chế tạo máy, những cỗ máy hiện đại khổng lồ vượt xa sản phẩm của những nhà máy cơ khí quốc doanh. Bài học lớn không chỉ là nghị lực phi thường, là tấm lòng cao đẹp mà còn cả tầm nhìn xa sáng suốt và biết tràn luân vào trường học cuộc đời dấn mình vào cơ chế thị trường của toàn cầu, ngọc càng mài càng sáng, phẩm chất người thợ Việt Nam trong anh đã thăng hoa cùng cơ chế thị trường, hoa của thép là cách gọi trìu mến của những người thợ luôn noi gương anh.”